God effekt av røykjesluttprogram blant kreftpasientar
Forskningsfunn
|Publisert
Eit kombinert tilbod av individuelle samtaler og gratis nikotinerstatningsprodukt kan vera til stor hjelp for kreftpasientar som ynskjer å slutte å røykje. Det viser ein studie frå FHI.
Kreftpasientar som røykjer mens dei er i behandling har ikkje like god effekt av behandlinga som pasientar som ikkje røykjer. Røykjeslutt kan derfor betre behandlinga og redusere biverknader for denne gruppa. Ei tidlegare publisert kunnskapsoppsummering har konkludert med at høgintensive røykjesluttprogram med fleire komponentar som medikamentell behandling, åtferdsrådgjeving og sosial støtte kan vera effektive.
Sjølv om norske sjukehus tilbyr ulike former for røykjeslutt, er det ikkje tidlegare gjort studiar av effekten av å tilby slike strukturerte og kombinerte røykjesluttprogram til kreftpasientar ved norske sjukehus. Forskarar ved senter for evaluering av folkehelsetiltak har derfor med finansiering frå Kreftforeininga, undersøkt effekten av å tilby individuell oppfølging og gratis nikotinerstatningsprodukt til kreftpasientar i behandling.
Motiverande intervju i kombinasjon med gratis nikotinerstatningsprodukt
Alle deltakarane i intervensjonsgruppa (dei som fekk tilbod om studien sitt røykesluttprogram) fekk tilbod om røykestopp-rettleiing basert på motiverande intervju, i kombinasjon med gratis nikotinerstatningsprodukt. Kvart av dei seks sjukehusa som var med i studien fekk stillingsressursar for å gjennomføre rettleiinga. Talet på individuelle konsultasjonar varierte etter pasientane sine behov.
– Den fyrste konsultasjonen var fysisk og ein-til-ein, og fann stad før kreftbehandlinga starta. Vidare konsultasjonar vart planlagde individuelt tilpassa pasienten, seier forskar Elisabeth Kvaavik.
Deltakarane i kontrollgruppa kunne eventuelt delta i det som i førevegen blei tilbode av røykjesluttilbod ved dei ulike sjukehusa. Dette varierte mellom sjukehusa, frå dei som ikkje hadde noko tilbod til dei som tilbaud ulike nikotinerstatningsprodukt.
Rekruttering og datagrunnlag
Deltakarane i studien vart rekruttert frå kreftavdelingar ved seks norske sjukehus. Røykestatus vart kartlagt ved fyrste oppmøte og ansvarleg lækjar vurderte kva pasientar som kunne rekrutterast til studien. Deltakarane i kontrollgruppa (n=208) blei rekruttert i perioden september 2017 til februar 2019, mens deltakarane i intervensjonsgruppa (n=232) vart rekruttert frå mars 2019 til mars 2020.
Alle deltakarar fylte ut fyrste spørjeskjema saman med sjukepleiar eller stråleterapeut, med spørsmål om blant anna bakgrunn, røykjeåtferd og røykjehistorikk. Oppfølgingsskjema var fylt ut av deltakarane eit halvt år seinare, ved bruk av eit digitalt nettskjema eller ved oppringing frå tilsette ved sjukehuset.
Det var nokre utfordringar med å rekruttera deltakarar til intervensjonsgruppa. Vidare var det også nokre utfordringar med å få inn oppfølgingsdata. Sidan det var større sjanse for at dei som ikkje lukkast i å slutte å røyke ikkje fullførte oppfølgingsspørsmåla, vart det inkludert robustheitstest med hypotesen om at dei som hadde røyka i fyrste svarskjema og ikkje fullførte avsluttande spørsmål, framleis røykte.
Effekt av programmet
Resultata viser at det i begge studiegrupper var færre personar som røykte dagleg etter 6 månader enn ved studiestart, men det var signifikant færre som røykte i intervensjonsgruppa i oppfølgingsundersøkinga seks månader seinare. Effekten av det kombinerte røykjesluttprogrammet vart målt til 13% (18% når ein justerte for kjønn, alder, utdanning, arbeidsdeltaking, sivil status og sjukehus).
– Å gi eit tilrettelagt tilbod som baserer seg på motiverande intervju og kostnadsfrie nikotinerstatningsprodukt til kreftpasientar ser ut til å vera effektivt for å få fleire som er i behandling til å stumpe røyken, seier Kvaavik.
