Aborttala steig for første gang sidan 2008 og er tilbake på same nivå som før pandemien, viser den nye statistikken frå Abortregisteret, som Folkehelseinstituttet publiserte den 8. mars. 
Tala er publiserte her:

• Statistikkbanken for Abortregisteret (alle tala frå 1980)
• Fakta om abort (med 2022-tal)
• Rapport om svangerskapsavbrot 2022 (med forklaringar)

Oppgang i både sjølvbestemte og nemndbehandla abortar 

Frå 2021 til 2022 var det ein oppgang i både sjølvbestemte og nemndbehandla svangerskapsavbrot. I 2022 var det utført 11.967 abortar mot 10.875 i 2021. Det er ei stigning på ti prosent. Det er derimot likt med nivået før covid-19-pandemien i 2019, då talet var 11.734. 

Ettersom befolkninga har auka over år, må ein sjå på abortraten – antal per 1000 innbyggarar i alderen 15–49 år – for å finne den reelle utviklinga. Dei fire siste åra har for første gong i historia raten vore under ti per 1000 kvinner, nærare bestemt 9,8 for dei som tok abort i alderen 15–49 år i 2022.

– Vi ser no ein oppgang i aborttala til det same nivået som vi såg i 2019, før covid-19-pandemien, seier overlege Mette Løkeland-Stai i Abortregisteret ved Folkehelseinstituttet. 
 
– Det er for tidleg å seie om den oppgangen vi ser i 2022 har samanheng med at pandemien er over eller om det er ei endring i trend. Først til neste år vil vi sjå om tala vil gå ned igjen og følgje den trenden vi har sett sidan 2008 med årleg nedgang, om dei vil auke ytterlegare eller om dei stabiliserer seg, seier ho.

Oppgang i talet på nemndbehandla svangerskapsavbrot

Svangerskapsavbrot etter tolvte veke må behandlast av ei nemnd. Dei sakene som får avslag i primærnemnda, vert automatisk sende vidare til ei klagenemnd. 

I 2022 vart det i alt utført 590 nemndbehandla avbrot. Av dei nemndbehandla abortane vart nesten alle (586) innvilga i primærnemnd. 

– Dei fleste nemndbehandla svangerskapsavbrota vart innvilga på grunnlag av risiko for fosterskader, og den andelen aukar gradvis, seier Løkeland-Stai. 

– Årsak til oppgang

Overlegen seier at vi enno ikkje veit om oppgangen vil halde fram, eller om det er eit forbigåande resultat av at pandemien er over. Det har vore ein del saker i media i det siste om nedgang i bruk av hormonell prevensjon blant unge, og Apotekerforeninga har stadfesta at salet har gått ned. Redusert bruk av hormonell prevensjon heng ofte saman med auka aborttal.

– Studiar viser at bruk av langtidsverkande prevensjon, som til dømes p-stav og spiral, er den type prevensjon som i størst grad førebygger uønska svangerskap, seier Løkeland-Stai. 

Åtte av ti abortar vert utført før 9. veke i svangerskapet, og ni av ti abortar vert utført medikamentelt. 

Over halvparten av tidlege abortar fullført heime i Helse Nord

For første gang kan Abortregisteret presentere tal på kor mange abortar som vert avslutta heime. Så langt er det berre Helse Nord som kan levere tal på dette. 

I fjor vart 55,8 prosent av alle abortar opp til veke 10 avslutta utanfor sjukehuset, med ein variasjon på 11–74 prosent avhengig av kva for sjukehus som var ansvarlege for behandlinga.

Framleis regionale skilnader

Ein ser framleis regionale skilnader. 

Høgast abortrate

I 2022 hadde desse fylka dei høgaste abortratane, målte i antal abortar per 1000 kvinner i alderen 15–49 år:

• Troms og Finnmark: 12,6
• Oslo: 11,3
• Nordland: 11,1

Lågast abortrate

Desse fylka hadde dei lågaste abortratane:

• Rogaland: 8,1
• Vestland: 8,1
• Møre og Romsdal: 8,2