Dei siste åra har det vore stadig færre som har teke abort i Noreg. Denne tendensen såg ein òg dei to fyrste månadene i 2020. Men i månadene etter at landet i praksis stengde den 12. mars, og spesielt frå mai, har nedgangen halde fram i ein grad vi ikkje har sett tidlegare.

Eit tydeleg fall gjennom sommaren

Figur 1 viser talet på abortar frå januar til august i åra 2016 (den mørkeblå/svarte lina øvst) til 2020 (den raude lina nedst). I desse månadene var det ein nedgang frå rundt 1000 til rundt 800 abortar per månad. Det tilsvarar ein nedgang på 18 prosent samanlikna med 2019. Tala er foreløpige.

Kjelde: Abortregisteret i Folkehelseinstituttet, 16. november 2020.

I heile 2019 var det 11.726 abortar i Noreg. Tala for 2020 er naturleg nok ikkje klare før neste år, men det er grunn til å tru at den gradvise nedgangen dei siste åra vil halda fram. I tillegg ser det ut til å vere ein nedgang knytt til korona-perioden.

Her er dei foreløpige tala for dei fyrste åtte månadene i 2020 samanlikna med året før:

Overlege Mette Løkeland i Abortregisteret seier dette om dei foreløpige tala for i år:

– Det var ein liten nedgang dei fyrste fire månadene i år i forhold til året før, men nedgangen var mindre enn mellom 2018 og 2019. Det er difor sannsynlegvis eit uttrykk for naturleg variasjon og ei forventa utvikling. Dei som tok abort i mars og april, vart gravide før koronarestriksjonane vart innførte, i motsetnad til abortane frå mai og utover sommaren. Det er vanlegvis færre abortar i juli, og så aukar talet igjen i august. I år ser vi ikkje denne variasjonen.

Årsakene må analyserast nærare

– Kva kan nedgangen skuldast?

– Vi veit ikkje om dette betyr at folk har hatt mindre seksuell kontakt, og at det difor er færre uønskte svangerskap, eller om fleire ønskjer å få barn, svarer Løkeland som òg trekkjer fram at sommarferien i år var annleis enn tidlegare år.

I mars og april stengde sjukehusa mykje av den ordinære aktiviteten for å kunne oppretthalde tilgangen til akutt helsehjelp og livstrugande sjukdomar.

– Kan det vere at kvinner ikkje fekk utført abort under nedstenginga?

– Abort kjem inn under akutt helsehjelp. Ut frå våre tal er det ingen grunn til å tru at kvinner ikkje fekk den hjelpa dei trong, svarer ho.

Kva med fødetala?

–  Også talet på fødslar har gradvis gått ned dei siste åra. Er det noko endring der?

– Det er for tidleg å seie. Medisinsk fødselsregister har berre oversikt over kvinner som allereie har født, men eg har jo lagt merke til at Kvinneklinikken i Bergen har opplyst at dei ventar fleire fødslar i desember og januar. Det stemmer med nedstenginga i mars og april, så det vert spennande å fylgje med på kva pandemien fører til når det gjeld barnefødslar, svarer Mette Løkeland.