2010: Framleis ein auke i forbruk av lakselusmiddel i norsk fiskeoppdrett

Publisert 15.02.2011 Oppdatert 06.05.2015

Salet av middel mot lakselus auka i 2010, medan salet av antibakterielle middel til fisk blei halvert frå 2009. Salet av middel mot innvollsorm blei redusert. Middel mot sopp og middel for å bedøve fisk hadde ein auke i salet i forhold til 2009. Resistensutvikling er årsaka til at forbruket av lakselusmiddel framleis er høgt. Dei siste to åra er hydrogenperoksid i aukande omfang teke i bruk som eit alternativ i kampen mot lakselus.

Skriv ut

Tabellane 1-5 under viser sal av antibakterielle middel, middel mot lakselus, innvollsorm og sopp, og i tillegg middel for å bedøve som er brukt i norsk fiskeoppdrett i perioden 2002-2010. Tala er baserte på sal frå legemiddelgrossistar til apotek og frå fôrfirma til oppdrettarar.

Det var i 2010 framleis ein auke i bruk av middel mot lakselus. Bruken av hydrogenperoksid har auka kraftig, medan bruken av organofosfatet azametifos har auka noko. For dei andre midla er endringane mindre. Den sterke auken i bruk av hydrogenperoksid skuldast svært sannsynleg at resistens mot emamektin benzoat og mot pyretroidene deltametrin og cypermetrin framleis er svært utbreidd. Hydrogenperoksid er teke i bruk ved stadig fleire oppdrettsanlegg i kampen mot lakselus. Avlusinga med hydrogenperoksid skjer i store brønnbåtar.

Salet av antibakterielle middel blei halvert frå 2009 til 2010 og har ikkje vore så lågt sidan ein begynte å kartleggje forbruket. Sett i forhold til biomasse produsert oppdrettsfisk er forbruket svært lågt. Reseptbasert statistikk frå Mattilsynet for perioden 2000-2008 viser at sal av antibakterielle middel i aukande grad har gått til behandling av nyare oppdrettsartar og særleg torsk. Auken i forbruket til torsk var for denne perioden positivt korrelert til auken i biomasse torsk produsert. Data for sal per oppdrettsart ligg ikkje føre for 2010.

Salet av middel mot innvollsorm har vist ein årleg nedgang sidan 2004 og er no svært lågt. Det var eit auka forbruk av soppmidlet bronopol i 2010 samanlikna med tidlegare år. Dette kan blant anna ha samanheng med at legemidlet fekk marknadsføringsløyve i 2010.

Tabell 1. Antibakterielle middel (kg aktiv substans)
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Florfenikol	205	154	111	202	302	139	166	303	275
Flumekin	5	60	4	28	7	18	1	1	0
Lincomycin/ Spectinomycin (1:2)					50	66	70	43	57
Oksolinsyre	998	546	1035	977	1119	406	681	926	308
Oksytetracyklin	11	45	5	8	0	19	23	40	10
Totalt	1219	805	1159	1215	1478	648	941	1313	649

Tabell 2. Middel mot lakselus (kg aktiv substans)
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Azametifos							66	1884¹	3346
Cypermetrin	62	59	55	45	49	30	32	88	107
Deltametrin	23	16	17	16	23	29	39	62	61
Diflubenzuron	-	-	-	-	-	-	-	1413	1839
Emamektin	20	23	32	39	60	73	81	41	22
Teflubenzuron	-	-	-	-	-	-	-	2028	1080
Totalt	105	98	104	100	132	132	218	5516	6454
Hydrogen-peroksid								308 tonn	3071²tonn

¹Talet er korrigert i forhold til fjorårets rapportering av ”Forbruk av legemidler i norsk fiskeoppdrett” pga. manglande rapportering frå ein grossist i 2009.
²Endra 18.2.11. pga. korreksjon av innrapporterte tal

Tabell 3. Middel mot innvollsorm (kg aktiv substans)
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Fenbendazol	8	2	23	78	27	1	0	0	0
Praziquantel	152	232	412	122	145	94	91	29	11
Totalt	160	234	435	200	172	95	91	29	11

Tabell 4. Middel mot sopp (kg aktiv substans)
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Bronopol	396	422	314	377	492	493	751	508	1020
Malakittgrønt	8	4,5³⁾	0,7³⁾	0,9³⁾	0,9³⁾	0,8³⁾	0,6³⁾	0	0
Totalt	404	427	315	378	493	494	752	508	1020

³Har ikkje gått til produksjon av matfisk

Tabell 5. Middel for å bedøve (kg aktiv substans)
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Benzokain⁴	ca 500	ca 500	ca 500	ca 400	ca 400	ca 700	ca 800	ca 800	ca 800
Isoeugenol⁵	1	1,5	2,5	-	6,5	5	25	33	65
Trikainmesilat (metakain)	827	699	737	960	1248	1269	2164	2379	2815

⁴Berekna sal til fiskeoppdrett. Benzokain blir òg nytta i humanmedisin.

⁵Isoeugenol er berre nytta i forsking

Opplysning om kjelde: Grossistbasert legemiddelstatistikk, Nasjonalt folkehelseinstitutt, 2010. Data frå dette oppslaget kan fritt lagrast elektronisk, skrivast ut, gjerast mangfaldig og formidlast vidare føresett at det blir vist til kjelda på kvar rapport, tabell eller figur.

Informasjonen er utarbeidd i samarbeid med:
Professor Kari Grave, Inst. for mattrygghet og infeksjonsbiologi, Norges veterinærhøgskole
Professor Tor Einar Horsberg, Inst. for mattrygghet og infeksjonsbiologi, Norges veterinærhøgskole

Les meir om forbruket av lakselusmiddel i 2010

Legemiddelbruk